Primler fırladı, milyonlarca kişi etkilendi!

İŞİN aslını isterseniz, başlattığımız yazı dizisinde bugün için başka bir konuya değinecektim ama dünden beri okuyuculardan gelen soru ve yorumlar nedeniyle durum biraz değişti. Genel Sağlık Sigortası (GSS) ile ilgili genel merak edilenleri bir kenara bırakıyorum, ama dikkatimi çeken nokta; çalışmayan kesimin, devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabilmek için yaptırmak zorunda olduğu gelir testi ile ilgili sorular oldu. Kimileri, gelir testinden bugüne kadar haberdar olmadığını, bundan sonra ne yapılması gerektiğini soruyor; çoğunluk geçmişte testi yaptırdıklarını, ancak bu sene primi yüksek buldukları için yaptırmadıklarını belirtip, bundan sonra neyle karşılaşacaklarını merak ediyor. Açıkçası gelir testi ile ilgili bu kadar yoğun soruyla karşılaşınca, merak edip, bir araştırma yaptım. Gerçekten de durum vahim. Şöyle anlatayım…

SORUN ÇALIŞMAYANLARDA
GSS, 2012 yılında uygulamaya girdi ve o yıldan itibaren nüfusun tamamı, zorunlu GSS kapsamına alındı. Çalışan kesim için sorun yok. 2011’de nasılsa 2012’de de aynı şekilde her ay maaşlarından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primi kesildiğinden, hem kendileri hem de bakmakla yükümlü oldukları kişiler sağlık hizmetinden yararlanabiliyorlar. Sorun çalışmayan kesimde. Çünkü sayıları, aylık gelirleri bilinmiyor. Onun için uygulama başladığında gelir testi zorunluluğu getirildi. 2012 yılında yani,GSS’nin başladığı ilk yıl, 11 milyon 357 bin kişi tescil edildi ve devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanmaya başladı. Yapılan gelir testleri sonucunda 11.3 milyon kişinin, 7.5 milyonunun gelirinin düşük olduğu tespit edildi ve bu kişilerin GSS primleri devlet tarafından karşılandı. Aynı yıl, 3.8 milyona yakın kişi de kendi primlerini ödeyerek, sisteme dahil oldu.

3 MİLYON KİŞİ YAPTIRMADI
Bir sonraki yıl yani, 2013 yılında kapsam altına alının kişi sayısı 12.3 milyonu geçti. Bunların da 7.6 milyonunun primlerini devlet ödedi, 4.7 milyon kişi de cebinden primödeyerek sağlık hizmetinden yararlandı. İşte ne olduysa bu yıldan sonra oldu ve önce 2014 yılında GSS kapsamına alınan kişi sayısı yüzde 10 azaldı. Diyeceksiniz ki, ‘belki çalışmayanlar iş bulmuşlardır’. Olabilir yüzde 10’luk düşüş pek de önemli değil. Ama 2015 yılında işin rengi ortaya çıktı ve geçen yılın sonunda GSS kapsamına alınan kişi sayısı 2.8 milyon kişiye kadar düştü. Dikkatinizi çekerim; 2015 öyle bir yıldı ki, GSS’de yapılandırmaya gidildi ve bu çerçevede GSS için başvuruda bulunmaları, gelir testi yaptırmaları istendi. Hatta başvuru için iki kere tarih ertelendi ve Eylül ayında bitti. Beklenti ise daha çok kişinin başvuruda bulunacağıydı ama başvuru sayısı yüzde 50 düştü. Ne mi demek istiyorum? Çok net, bugün, 3 milyona yakın kişi devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanamadığı gibi, bu yıl için ödeyecekleri ceza miktarı 4.7 bin lira yı buluyor.

PRİMLER YÜZDE 45 YÜKSELDİ

PEKİ, neden böyle oldu? Cevabı basit, primler yükseldi de ondan. Hele ki, 2016 yılı başından itibaren asgari ücretteki artışla birlikte prim de yüzde 30 arttı. Daha açık şöyle anlatayım: 2014 yılında GSS primi için aylık en düşük 45,36 lira ödenirken, bu rakam 2015’te 51’liraya, 2016 başında da 65,88 liraya yükseldi. Yani, iki yılda primler yüzde 45 arttı.

GELİR TESTİ İÇİN HENÜZ GEÇ DEĞİL

YENİDEN yapılandırma çerçevesinde çalışmayanlar için devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanmak için gelir testi yaptırma süresi 2015’in Eylül ayında doldu. Eğer gelir testini yaptırmadıysanız -ki, 3 milyona yakın kişi yaptırmadı- yine de bazı imkanlar var. Hemen yarın gidip yaptırabilir ve geçen 6 aylık süre için ceza ödersiniz (Eylül 2015-Mart 2016 için 1.728 TL) önümüzdeki dönem için de gelirinize göre aylık primlere ödemeye başlarsınız. Geçmişten gelen borçlarınız da yoksa hemen sağlık hizmeti almaya başlayabilirsiniz. Hiç yaptırmazsanız, hem sağlık hizmeti alamayacaksınız hem de sadece 2016 yılı için 4.740 lira ceza ödeyeceğiniz.

YARIN: Prim affından kimler, nasıl yararlanacak, af ne zaman uygulanmaya başlayacak.