Alman devi Türkiye’den çekiliyor mu?

Özellikle doğalgaz çevrim ve hidroelektrik santrallerine yapılan yatırımlarla hızlı büyüyen elektrik sektörü, bir yandan arz fazlası, diğer yandan fiyat ve kârlardaki gerileme ile kur baskısı altında. Alman enerji şirketi RWE’nin de Türkiye’deki faaliyetlerini satmak için düğmeye bastığı kulislerde sık gündeme geliyor. Sektör kaynakları, Denizli’de 775 megavat (MW) kurulu gücündeki doğalgaz santralini satmak için RWE’nin Gazprom ve Katarlı bazı şirketlerle görüştüğünü, doğru fiyata alıcı bulursa çoğunluk hissesini satacağını söylüyor.

GÖRÜŞME VAR AMA SONUÇ ZOR

Türkiye, son yıllarda enerji alanında yapılan yatırımlarda rekor kırdı. Ancak dolar kurunun fırlaması, baskılanan elektrik ve doğalgaz tarifeleri, arzda ortaya çıkan fazlalık gibi nedenlerle sektör zor günler geçiriyor. Bazı santraller, maliyetleri karşılayamadığı için kapasitenin altında çalışırken, özellikle de doğalgaz yakıtlı termik santralleri portföyünde bulunduran üreticilerin bir bölümü finansal zorluklar yaşıyor. Sektördeki varlıkları elden çıkartmak isteyenlerin de çoğaldığı kulislere yansıyor.

Bu şirketlerden birinin Alman enerji devi RWE olduğu konuşuluyor. Konuya yakın bir sektör kaynağı, RWE’nin yurtdışında iki şirkete ayrılarak, yenilenebilir enerji ağırlıklı RWE Innogy diye yeni bir iştirak kurduğunu belirterek, “Kurduğu yeni şirketi halka arz etmek istiyor. Türkiye’yi yeni şirketin içine koymadı. Türkiye’de iki işi var: Denizli doğalgaz santrali ve elektrik perakende işi. Perakende işini öncelikli olarak durdurdu. Denizli’deki santral ile ilgili yakında ‘satıyoruz’ diyecek. Ancak alıcı yok. Şu anda elektrik üretiminde Enerjisa’dan, Aksa’ya herkes satıcı konumunda. RWE de satış görüşmeleri yapıyor ama sonuç çıkmayabilir” dedi.

SÖKÜP IRAK’A GÖTÜRECEKTİ

Sektör temsilcisi, RWE’nin bugüne kadar satış için Rus enerji şirketi Gazprom ve Katarlı Qatargas ile görüştüğünü iddia ederek, “Ancak petrol ve buna bağlı olarak düşen gaz fiyatları nedeniyle Körfez ülkeleri de şu an iyi bir dönemde değil. Aslında Katar çok iştahlıydı. Türkiye ile sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ticareti var, entegre bir yapı kurabilir miyiz diye ilgileniyorlar. Diğer yandan RWE satalım dese, hem elektrik fiyatları düştü, hem santralin çalışma saatleri yarı yarıya azaldı.

Santral 500 milyon Euro ile yapıldı, fiyatı bugün 300 milyon Euro’nun altına düştü. Mümkün olduğu kadar maliyeti karşılayacak bir rakamdan satmak isteyeceklerdir” dedi. RWE’nin bir ara santrali söküp, başka bir ülkeye götürmeyi gündeme aldığını kaydeden sektör temsilcisi, “Kuzey Irak veya Körfez ülkelerini düşündüler. Fakat söküp götürmenin yanlış olacağı kararına vardılar. 200-300 MW’lık daha küçük santraller, daha kolay sökülebiliyor. Bu santrallerin zaten artık Türkiye piyasasında çalışma şansı yok. Afrika’ya, başka ülkelere taşınıyorlar. RWE’nin santrali, büyüklüğü ile şebeke için bulunduğu noktada önem kazanıyor. ‘Belki de’ diye hep bir umut var. Türkiye’de de yedek kapasite tutma modeli gelebilir, bir kapasite piyasası oluşabilir diye düşünülüyor” dedi.

‘Sürecin içindeler’

BİR başka sektör temsilcisi, RWE’nin elektrik perakende işinde müşterilerini elden çıkartmaya başladığını dile getirerek, “Belli sayıda müşterileri vardı. Müşteri kontratlarını sonlandıracaklar veya başka şirkete geçmesini teşvik edecekler. Bu sürecin içindeler” iddiasında bulundu. Üretim tarafında ise RWE’nin durumunun Türkiye’deki tüm doğalgaz çevrim santralleri için geçerli olduğunu söyleyen sektör temsilcisi, “Yılsonuna kadar birçok firma Türkiye’den çıkmasa bile operasyonlarını durdurmak zorunda kalabilir. Biliyorsunuz santrallerde, megavat (MW) üzerinden bağlantı gücü anlaşması yapılıyor ve santral kaç megavatsa MW başına bağlantı bedeli ödeniyor. Geçen yılın üç katı bedeller alınmaya başlandı. Üretim yapsanız da yapmasanız da yüzde 100 çalışır gibi bedel ödüyorsunuz. Piyasada fiyatlar düşük, piyasadaki her santral oluşan fiyata göre çalışıyor, fiyat düşük olunca çalışmıyor. Bir tarafta sürekli arz fazlası var. Çıkmak isteseler bile bu şartlarda, aşırı düşük fiyata razı olmadığı sürece kimse satamaz” dedi.

RWE: Elden çıkarmayı düşünmüyoruz

TEK çatı altında iki şirkete bölünen RWE’nin, Türkiye’de doğalgaz ve perakendeden çıkmak istediği iddialarına karşılık, yeni iştiraki ile yenilenebilir enerjide fırsat kolladığı belirtiliyor. RWE Innogy’nin özellikle güneş enerjisi açısından Türkiye’nin devasa potansiyelini değerlendirmek istediğini şirketin yöneticisi Hans Bünting açıklamış, “İkliminden dolayı, Türkiye’nin güneyinde geniş çaplı güneş tesisi kurmanın maliyeti, Kuzey Avrupa’ya kıyasla yarı yarıya” demişti. RWE Türkiye temsilcileri, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Şirketin, Türkiye’de yenilenebilir enerji pazarını değerlendirerek, bu konuda yatırım yapmaya hazırlandığını kaydeden şirket yetkilileri, “RWE olarak yatırımlarımızı uzun yıllar boyunca portföyümüzde tutma hedefiyle yola çıkarız. Şu anda Türkiye’de hiçbir varlığımızı elden çıkarmayı düşünmüyoruz. Daha da önemlisi, uzun süreli işbirlikleri ve ortaklıklar için de arayışlarımız devam ediyor” dedi. RWE olarak Türkiye’de yeni fırsatları, özellikle yenilenebilir enerji alanındakileri sürekli takip ettiklerini söyleyen yetkililer, piyasanın mevcut durumuna yönelik ise “Yatırımcılar için yatırım ortamının öngörülebilir ve güvenilir olması, mevzuat ve düzenlemelerin de tarafsız, sağlıklı ve istikrarlı olması çok önemli. Elbette mevzuatın dönem dönem gözden geçirilmesi gerekiyor. Ancak değişimlerin gerekli olması durumunda, bu değişikliklerin mevcut yatırımlara olan etkileri de göz önünde bulundurulmalı. Gaz ve elektrik piyasalarında, Denizli Doğalgaz Kombine Çevrim Elektrik Santralimiz gibi özel sektör yatırımları adil, şeffaf, rekabetçi ve serbest piyasaların varlığına güvenilerek gerçekleştirilir. Bu güven sarsılmamalı” dedi.

‘İster ama satamaz’

KONUYA yakın bir kaynak, şirketlerin elindeki varlığı çıkarırken bugün belli bir indirim oranına razı olması gerektiğini vurgularken, “Bu kadar büyük bir zararı bugün kimse göze alamaz. Türkiye’den memnun mu? Çıkmak ister mi? Evet ister. Bugün çıkabilir mi? Santrali satacak mı? Hayır. Türkiye bugün gelen yabancı yatırımcıları zarara uğratmayıp, serbestleşme hikâyesine devam etse, aynı oyuncular daha fazla yatırım yapmaya hazır. Arz-talep dengesi dışında, fiyatlara da devletin müdahalesi söz konusu. Aksa, Ak Enerji, Enerjisa, Unit Grubu, Cengiz Holding hepsi aynı durumda” dedi. (Hürriyet / Merve Erdil)